Is een fietshelm verplicht in België?

Belgische wetgeving rond verplichting fietshelm

In België ben je niet wettelijk verplicht om als fietser altijd een helm te dragen. Dit geldt voor het rijden op gewone fietsen en elektrische fietsen die ondersteuning bieden tot 25 kilometer per uur. Je hebt dus de vrijheid om zelf te kiezen of je bij deze activiteiten een helm opzet of niet, afhankelijk van je persoonlijke veiligheidsoverwegingen of voorkeur. Echter, als je besluit een speed pedelec te gebruiken, een snellere variant van de elektrische fiets die snelheden tot 45 kilometer per uur ondersteunt, dan verandert de situatie. Voor deze fietsen is het dragen van een helm wel verplicht. De speed pedelec regels in België zijn duidelijk en zeggen dat deze helm moet voldoen aan de norm EN1078, en hij moet ook de slapen en het achterhoofd beschermen. Deze regelgeving onderstreept het belang van extra bescherming bij hogere snelheden, waarbij de risico's op ernstig letsel toenemen.

Wat zijn de voordelen van een fietshelm

Voortbouwend op de regelgeving in België, ondervind je als fietser verschillende voordelen bij het dragen van een fietshelm. Hoewel er geen helmplicht is in België, biedt een helm aanzienlijke bescherming tegen hoofd- en hersenletsel in geval van een val of botsing. 

Het dragen van een helm is een eenvoudige, maar effectieve manier om je bescherming te verhogen, vooral tijdens ritten in druk verkeer of op onvoorspelbare wegen. Een fietshelm absorbeert de impact bij een ongeval, waardoor de kans op ernstige verwondingen aan het hoofd vermindert. Bovendien kan het dragen van een helm je zichtbaarder maken voor andere weggebruikers , dankzij de reflecterende materialen en felle kleuren die vaak worden gebruikt. Dit aspect van zichtbaarheid is cruciaal, vooral tijdens de schemering of op slecht verlichte fietspaden of wegen. 

Wat zijn de nadelen van een fietshelm? 

Ondanks de beschermende voordelen kan het dragen van een fietshelm ook enkele nadelen met zich meebrengen. Sommige fietsers ervaren een fietshelm als oncomfortabel, vooral tijdens lange ritten of in warm weer, wat kan leiden tot minder plezier in het fietsen. 

Er is ook de perceptie dat helmen het hoofd kunnen belemmeren en daardoor het gehoor en het zicht kunnen verminderen, wat essentieel is voor de veiligheid in het verkeer. Bovendien kan de noodzaak om een helm mee te nemen en op te bergen als je je bestemming bereikt, als lastig worden ervaren. Dit kan vooral een obstakel zijn voor spontane fietstochten of voor mensen die gebruikmaken van deelfietsen. Daarnaast is er de kwestie van 'risk compensation', waarbij sommige fietsers riskanter gedrag kunnen vertonen omdat ze zich veiliger voelen met een helm, wat het risico op ongevallen kan verhogen.

Maatschappelijk debat rond de al dan niet invoeren van de helmplicht

Het maatschappelijk debat in België over de al dan niet verplichting van een fietshelm gaat al even mee en er zijn voor en tegenstanders. 

De Fietsersbond staat centraal in dit debat en pleit tegen een algemene helmplicht. Hun argumentatie benadrukt dat het dragen van een fietshelm een persoonlijke keuze moet blijven en dat een verplichting het aantal fietsers kan doen afnemen, wat tegenstrijdig is met het doel om meer mensen op de fiets te krijgen. De Fietsersbond benadrukt het belang van een veilige fietsinfrastructuur als kern maatregel voor het bevorderen van fietsveiligheid en ziet de helm als een aanvullende maatregel, niet als een primaire oplossing. Ze wijzen op de negatieve gevolgen van een helmplicht, zoals de associatie van fietsen met onveiligheid en het potentiële afschrikwekkende effect op fietsgebruik. Bovendien benadrukken ze dat de helm niet in alle situaties effectief bescherming biedt, vooral niet bij hogere snelheden of zijdelingse aanrijdingen​

Wetenschappelijk onderzoek naar het dragen van een fietshelm

Wetenschappelijk onderzoek naar het dragen van een fietshelm in België belicht verschillende aspecten van de impact van fietshelmen op veiligheid, fietsgedrag en de algemene fietscultuur. Ook Touring benadrukt ook de effectiviteit van de fietshelm, waarbij aangegeven wordt dat het dragen ervan het risico op ernstig hoofdletsel met 60% vermindert. Ze halen aan dat in landen waar een fietshelmplicht is ingevoerd, het risico op hoofdletsels duidelijk afneemt​​. Ze halen hun bevindingen uit een internationaal onderzoek . 

Onze visie op het dragen van een fietshelm

Wanneer je valt of betrokken bent bij een fietsongeluk, is een fietshelm het enige wat je echt kan beschermen. Het dragen van een fietshelm is voor ons dan ook zeker geen overbodige luxe, integendeel, het kan ernstige schade en verwondingen aan het hoofd voorkomen. Wij pleiten er dus zeker voor om altijd een fietshelm te dragen als je met je tweewieler de openbare weg op gaat en om een helmplicht in te voeren. 

Bij Cyclobility hebben we heel wat kwalitatieve fietshelmen in ons gamma. Deze worden zorgvuldig geselecteerd met het oog op veiligheid en rijcomfort. Ontdek ze in onze webshop of kom langs in één van onze fietsenwinkels in de buurt voor persoonlijk advies.